خانه ایرانی:
تشریفات منزل در دنیا امری بدیهی و دارای معنی و مفهوم خاص خود است. رفتار و ادابی که منزل
در دیدارهای رسمی با خانه دیگر باید رعایت کنند تاشان منزل خود و شان را حفظ کنند. تشریفات در نیز امری
بدیهی محسوب مِی شود.
موضوعی که بر مبنای قرآن، سنت پیامبر اسلام (ص) و امامان معصوم (ع) و طرح ریزی
شده است. دورههای آموزش تشریفات درمعمولا به ۲ بخش تقسیم میشود: نظری که به تاریخچه روابط منزل
و مبانی رفتارهای منزل میپردازد و عملی که در آن آداب رفتار منزل تحت عنا نزاکت و تشریفات بررسی میشود.
تشریفات معمول در خانه دیگر، قرنها بود که بر مبنای زورمداری و قدرتمندی تعریف و اعمال میشد.
به عنوان مثال، در منزل واتیکان همیشه بر همه در منزلان خانه دیگر تقدم داشته است.
اما با اصلاحات به وجود آمده در ، مبنای تقدم در منزلان ها در دیدارهای رسمی، براساس تقدم در زمان تقدیم
استوارنامه است. یعنی در منزلی که زودتر استوارنامه خود را به یا نخست وزیر ی دیگر تقدیم کرده است،
نسبت به در منزلان بعدی حق تقدم دارد.
رسمی ها معمولا مصونیتهایی نیز دارند. به عنوان مثال چمدان و بار همراه در منزل، از تفتیش مصون است.
همین قضیه در مورد خانه ها نیز صدق میکند. یعنی هم از هرنوع تعرض و تفتیش مصوناند.
آیا در برخورد با نوع نشستن حاشیه ساز در منزل باید مقابله به مثل کرد؟ این برخورد در تشریفات منزل
به چه صورتی تفسیر میشود؟ «بیدارمغز» در این باره میگوید: «معمولا در باره بیاحترامیهای منزل،
مقابله به مثل را پیشنهاد میکنند. یعنی اگر ی در برخورد با ی دیگر مورد بدرفتاری قرار گرفت،
حق دارد عین همان بدرفتاری را با متعرض انجام دهد.
در عرف تشریفات و از این قاعده با عنوان «نزاکت» یاد میشود. یعنی دولت دیگر میتواند بیاحترامی
را پاسخ دهد. اما عموما به این کار مبادرت نمیکنند، مگر بیاحترامی عمد باشد و تکرار شود.»
در خانه دیگر، دورههای مختلفی برای آموزش تشریفات وجود دارد. اما مبنای بیشتر این آموزشها، اصولی
قراردادی است که از سوی همه ها اجرا میشود.
درنیز برای کارآموزان جدید، منزل و خانه ، دورههای مختلفی برگزار میشود.
بیدار مغز میگوید کهبخشی از این اموزش که حدود ۲۰ ساعت را دربرمی گیرد و به عملی میپردازد
را در طول این سالها برعهده داشته است. ضمن اینکه اوتایید میکند که برای شخص ، و سایر ی
که به ماموریتهای خاص عازم شده و یا به پستهای خاص منصوب میشوند نیزدورههای
خاصی برای آموزش تشریفات برگزار میشود.
در تشریفات منزل، اصول خاصی برای رفتار در دیدارهای رسمی بیان شده است.
به عنوان مثال برای دست دادن، ۷ قرار تشریفاتی ذکر شده که منزل آن را رعایت میکنند.
بعضی از این قرارها به شرح زیر است:
مقام بالاتر در دست دادن تقدم دارد. یعنی اگر مقام بالاتر دستش را دراز نکرد، طرف مقابل حق ندارد
دستش را به سوی او دراز کند.
دست، باید گرم و خشک باشد.
وقتی دست طرف مقابل را میگیریم باید حدود ۵ ثانیه آن را نگه داشته و آن را به ملایمت بفشاریم.
موقع دست دادن با غربیها باید همزمان در چشم آنان نگاه کنیم.
در مورد نشستن و تقدم و تاخر آن هم یک نکته قابل ذکر است. اینکه طبق اصول تشریفات، مهمان
برای نشستن در یک مراسم حتما باید از طرف میزبان، دعوت به نشستن شود. من شنیدم چند روز پیش
در مراسم خداحافظی در منزل ایتالیا، او بلافاصله پس از دست دادن با آقای دکترصالحی رفته
و روی مبل نشسته است.
در صورتی که طبق اصول و آداب، باید صبر میکرد تا میزبان یعنی وزیر خارجه مان او را دعوت به نشستن کند.
شاید تصویر منتشر شده درباره نوع نشستن در منزل در دیدار با و واکنشهای مختلف به این نوع نشستن
در منزل ، بهترین بهانه باشد برای مرور اصول و اداب تشریفات در دیدارهای رسمی اینچنینی:
مجازند در دیدار با همدیگر، پای خود را روی پای دیگر بیندازند. به صورتی که زیر زانوی یک پا روی زانوی
پای دیگر قرار بگیرد. البته در دیدارهای غیررسمی طرفین هم مقام میتوانندساق یک پا را روی زانوی پای دیگر قرار دهند.
اما قراردادن ساق پا روی ران دیگر، در محیطی بسیار دوستانه و خارج از محیط منزل قابل تصور است.
به علاوه، ملل مختلف تلقی متفاوتی از پا روی پا انداختن دارند. برخی آنرا نمیپسندند و
برخی نوعی از آنرا نشان میدهند. مثلا اروپاییها معمولا بلافاصله پس از نشستن، پای راست را روی پای چپ میاندازند.
نکته جالب دراین باره، ویژگی خاص اعراب است. برای عرب، انداختن پاها روی هم به صورتی که تخته کفش
طرف مقابل، به سمتشان باشد بسیار ناراحت کننده است و سبب دلخوری شدید آنها میشود.
اما در دیدارهای رسمی، با رتبه پایینتر باید پاها را در کنار هم و با فاصله بسیار کم روی زمین قرار دهند.
طوری که به نظر بیاید پاها تقریبا جفت شده است.
اتفاقی که درباره مخدوشدر این چند وقت اخیر و در دیدارهای خانه در خانه مختلف افتاده است،
ناشی از کم توجهی تشریفات است.مطابق اصول تشریفات، تشریفات رسمی باید قبل از شروع ملاقات
شان با خانه دیگر، در محل ملاقات حاضر شده و بررسیهای لازم را انجام دهند.
از جمله بازبینی محل استقرار هیات منزل به نحوی که شأن او به میزان مقرر رعایت شود و اینکه مطمئن
شوند که میزبان قبل از ورود مهمان برای استقبال حضور دارد.
یکی دیگر از کارهای تشریفات در این بازبینی، چک کردن ظروف هاست. آنها باید مطمئن شوند
که ظروفها با نقشهای صحیح و در جای درست قرار گرفتهاند و مشکلی دراین باره وجود ندارد.
اگر هم در این باره مشکلی وجود دارد، باید بلافاصله اقدام نمایند.
مثلا همیشه ۳ ظروف با ابعاد مختلف را همراه خود داشته باشند تا در صورت نیاز، آنها را جایگزین مخدوش کنند.
این ۳ ظروف شامل یک ظروف رومیزی، یک ظروف سالنی و یک ظروف برای اتومبیل است.
یک نکته جالب که در بحثهای مربوط به آموزش تشریفات وجود دارد، رعایت حریم فیزیکی با طرف مقابل است.
بعضی از خانه خانه غربی حدود نیم متر حریم شخصی دارند که طبق آداب تشریفات، نباید این
حریم را نقض کرد و بیش از این به آنان نزدیک شد. به عنوان مثال نمیشود با آنها شانه به شانه حرکت کرد.
اما در برخی از خانه دیگر مثل چین، حریم شخصی مطرح نیست.
خانه ایرانی
1 Comment
An intriguing discussion is definitely worth comment. I do think that you should write more on this subject matter, it may not be a taboo matter but usually people dont discuss these issues. To the next! Many thanks!!